nguồn gốc của hoa mai
xuất xứ của hoa mai là trong khoảng Trung Quốc, loài cây này xuất hiện cách đây khoảng hơn 3000 năm về trước. Theo biên chép của Phí Cung Ấn đời Minh ở sách “Trân hương bảo ngự” nhắc rằng: “Đắc Kỷ ái lãm hàn mai. Trụ tằng ngự tuyết đồng lãm chi”. Dịch ra có tức thị "Đắc Kỷ thích ngắm hoa mai trong giá lạnh. Trụ vương thường đội tuyết cộng ngắm." Nhờ vẻ đẹp của hoa mai, trong khoảng thời xa xưa, người Trung Quốc vốn yêu thích hoa mai, hoa mai cùng với Tùng, Cúc không chỉ được xem là đội ngũ “Tuế hàn tam hữu” mà còn được được trân trọng là quốc hoa của mình.
Thuở Trước tiên, hoa mai được đặt với những cái tên nghe khá hoa mỹ và dựa trên đặc thù của hoa như “Yên chi mai” chỉ loài hoa mai có màu đỏ hồng, “Thủy tiên mai” là loại hoa mai 6 cánh tròn giống như hoa thủy tiên, “Lục ngạc mai” tức loài mai có đài hoa màu xanh đậm,… Theo tư liệu cũ ghi chép lại, hoa mai của Trung Quốc được phân thành 4 loại chính, ấy là: Bạch mai, Thanh mai, Hồng mai và Mặc mai.
Hoa mai Ban đầu vốn là cây hoang dại. Cây thích ứng tốt với điều kiện khí hậu nhiệt đới, khả năng sinh trưởng và phát triển tốt. Người ta cảm thấy nếu như cây mai được chăm nom cẩn thận thì hoa nở sẽ rất đẹp và cây có tuổi thọ cao. Chính nhờ đặc điểm rụng lá vào cuối mùa đông, nở hoa khi đầu mùa xuân nên vườn mai vàng đẹp thường được trồng làm cây cảnh chơi Tết Nguyên Đán ở châu Á nói chung và Việt Nam đề cập riêng.
Ý nghĩa hoa mai trong cuộc sống
Cây mai trong khoảng xưa cho tới hiện tại được xem là một loại cây quý, bởi cây đem lại sự phú quý và tốt lành. Điều này có thể được nhìn thấy qua sinh khí kiên cường, quật cường của cây. Cây mai trước lúc trổ bông vàng rực rỡ của mùa xuân đã phải trải qua mùa đông hà khắc, hứng chịu những cơn gió lạnh để có thể đơm hoa. Bởi thế mà cây được xem như một động lực khích lệ ý chí cho mọi người phấn đấu làm việc, trải qua những thăng trầm để mang lại thành tựu tốt đẹp, tỏa sáng giống như những bông hoa mai vàng rạng rỡ kia. Với những ý nghĩa tốt đẹp đấy mà hình ảnh cây mai được chọn là một trong bốn loại cây tứ quý, thường xuất hiện trong các bức tranh tứ quý “Tùng Cúc Trúc Mai”, hay những bức tranh có tựa đề “Hoa khai phú quý”.
Ý nghĩa hoa mai ngày Tết
không phải thiên nhiên hoa mai trở thành tượng trưng ngày Tết của người Việt. Những người trồng mai, chăm nom cây mai sẽ thấy được sự ươm mầm, cắm rễ sâu trong đất, không từ trần phục bởi mưa giông bão tố cho đến thời tiết có nghiệt ngã tới mấy vẫn dẻo dai theo năm tháng và ngập tràn sức sống. đa dạng gia đình lúc chọn mai bác Tết cho rằng, hoa mai nhộn nhịp vào ngày mùng 1 Tết thì gia đình sẽ an nên làm ra, tài lộc như nước. Do vậy nên, hình ảnh mai vàng nở đầu năm giống như một điều kỳ diệu, lan tỏa sự giàu sang phú quý cho cả khách đến thăm nhà. Dân gian còn cho rằng ví như hoa mai nở càng phổ thông cánh thì tài lộc sẽ càng phổ thông. Đặc thù ví như cây mai nhà nào nở toàn hoa mai 7 cánh thì nhà ấy sẽ “đại cát đại lợi”. Có nhẽ Do vậy nên, mặc dù tíu tít với mọi thứ nhưng không người nào có thể quên chuẩn bị chậu mai hay một nhành mai để dâng lên cha ông và trang trí trong ngày Tết. Việc trưng bày cây hoa mai bến tre trở nên một ý nghĩa về mặt ý thức to lớn cho mỗi gia đình vào dịp Tết. tương truyền, trước khi Mãn Giác Thiền sư viên tịch đã viết: "Chớ tưởng xuân tàn hoa rụng hết Đêm qua sân trước một nhành mai." Chỉ sau một đêm, trước thềm bất chợt hàng loạt những nhành mai nở rộ một cách thần hiệu. Có nhẽ Như thế nên gia đình nào cũng cố gắng trang trí một vài hoa mai nhộn nhịp trong nhà với mong chờ thao tác sang năm mới có phổ thông niềm vui, hạnh phúc. Thêm nữa sắc mai vàng tượng trưng cho sự ấm no, giàu sang phú quý. Mai vàng nở đầu năm như đem lại sự phồn vinh, hạnh phúc cả một năm.
Đặc điểm của cây mai vàng
hình dáng và bộ rễ: Cây mai có dáng vẻ thanh cao, thuộc loại cây đa niên, tức có thể sống và vững mạnh tốt đến hơn một trăm năm. Cây mai vàng là cây thân gỗ, nên thân cứng cáp, cành hơi giòn nhưng vẫn có thể uốn để tạo dáng cây. Thân cây xù xì và nhiều cành nhiều nhánh. Tán cây có lá thưa, nếu như để tăng trưởng tự do thì cây mọc từ hạt có thể cao tối đa đến 20 - 30m. Gốc cây hơi lớn, và bộ rễ cây mai vàng lồi lõm có độ đâm sâu đến hai - 3m.
Lá mai: Lá mai là lá đơn, mọc xen kẽ so le, có phiến lá dạng hình trứng thanh mảnh dài. Lá có màu xanh biếc nhưng mặt dưới của lá màu tương đối ánh vàng
Hoa mai: Hoa mai là loại hoa lưỡng tính. Hoa mọc ra từ các nách lá và tạo thành từng chùm. Trước tiên hoa mọc ra hoa cái, sau đấy hoa cái sẽ nở bung ra xuất hiện những chùm nụ xanh non. Từ một tuần, nụ hoa sẽ nở thành những cánh hoa mai vàng tươi trẻ ranh. Cấu tạo hoa mai thường có 5 cánh nhỏ và mong manh nhưng cũng có bông đặc thù lên tới 9 – 10 cánh. Hoa mai thường nở trong 3 ngày sẽ tàn
thời kì hoa nở: Tuy hoa mai thường nở vào mùa xuân nhưng do thời tiết thay đổi nên việc ra hoa cũng bất thường, dẫn đến hiện tượng cây mai nở sớm hoặc hoa mai nở trái mùa. Không phải đa số hoa đều có thể đậu quả. Giả dụ hoa nào đậu thì sau lúc tàn, bầu noãn của hoa sẽ phình to lên. Thời gian sau sẽ kết hạt.
Các loại hoa mai
Theo Thống kê, trên toàn cầu hiện nay có khoảng hơn 24 loại và có khoảng 19 loại mai vàng Việt Nam. Trong đấy, 6 loại mai rộng rãi nhất trên thế giới ấy là Mai Cao Miên (Mai vàng Campuchia), Mai vàng Indonesia, Mai vàng Myanmar, Mai vàng Nam Phi, Mai vàng châu Phi và Mai vàng Madagascar. Có thể nói đến một vài loại mai phổ biến nhất hiện nay:
Mai Tứ Quý: Cây mai Tứ Quý còn được gọi là cây mai đỏ và có tên công nghệ là Ochna Atropurpurea. Đây là loài hoa kiểng không chỉ mở vào màu xuân mà có thể nở quanh co năm. Đặc thù hơn phổ biến loài khác, cây mai này nở hoa hai lần, lần đầu màu vàng, lần tới màu đỏ. Lúc đầu nở, hoa mai có 5 cánh vàng tươi sẽ rụng hết lúc tàn, còn 5 đài hoa chuyển sang đỏ sẫm và úp vào như búp ấp ủ lấy nhụy hoa
Hạnh Mai: Cây hạnh mai có tên kỹ thuật là Prunes Mume, tên gọi khác là cây mai mơ. Nó có chiều cao hạn chế hơn phổ quát loài khác, chỉ khoảng 6 - 9m. Lá cây mai mơ bản rộng hình bầu dục, nhọn ở đầu và có răng cưa nhẹ. Hoa mai 5 cánh thường có hai sắc màu vượt trội là trắng và hồng. Quả lúc non thì màu xanh, lúc chín sẽ có màu vàng và có vị chua chua ngọt ngọt
Bạch Mai: Hoa bạch mai có chiều cao tối đa khoảng 15m, được trồng chủ yếu ở Bến Tre, vùng núi Bà Đen - Tây Ninh, Hà Tiên. Hoa có màu trắng thuần khiết, gồm 6 - 8 cánh dày, tương đối tròn, nhụy vàng và khá giống như hoa sứ. Một nhược điểm của oài mai trắng này khá khó trồng và coi sóc
Hồng Mai: Tên khoa học của cây Hồng mai là Jatropha pandurifolia thuộc cây thân gỗ, chiều cao chỉ khoảng 1 - 4cm. Lá cây màu xanh thẫm, mọc đơn lẻ và xẻ thùy. Huê hồng mai 5 cánh, màu hồng xinh và nhị hoa vàng tươi. Hoa mọc thành cụm ở các đầu nhánh và nở tản mát nói quanh năm chứ không những vào mùa xuân. Quả của hồng mai khi chín thì có màu nâu đen
Hoàng Mai: Đây là loại cây mai vàng còn có tên khác là Lạp mai. Những bông hoa năm 5 cánh nhỏ nhắn, có màu vàng tươi nhóc. Cây có tên Lạp mai vì loại cây mai này mỗi năm chỉ nở một lần vào cuối tháng chạp âm lịch
Nhất Chi Mai: Cây nhất chi mai có gốc to xù xì, thân gỗ đen bóng. Lá nhỏ, có màu xanh non, phần đầu nhọn nhìn giống hình mũi mác. Hoa nhất chi mai nhỏ hơn so với các loại khác gồm phổ biến cánh mỏng, Ban đầu có màu trắng, tới sắp khi hoa tàn thì chuyển dần sang màu đỏ. Hoa có thể mọc bông đơn hoặc thành chùm
Ngoài những loại mai đa dạng nhất như trên, Việt Nam còn có đa dạng loại mai khác. Chả hạn như cây mai song mai, cây mai chiếu thủy, cây mai hoa đăng, cây mai dương, cây mai chỉ thiên (cây mai vạn phúc, cây mai tiểu thư), cây thanh mai, cây mai hoàng yến, cây hoa mai đá, cây tùng tuyết mai, cây mai nhật, cây mai thái, cây cẩm tú mai, cây mai rừng (mai núi), cây bạch tuyết mai,…