Trên toàn cầu có số đông 24 loài mai thuộc họ mai, nghĩa là chi họ Ochna (Ochnaceae) khác với loài mai mơ gần giống như hoa đào.
Trên quốc gia Việt Nam, người ta thường biết đến chậu cây mai qua loại hoa mai vàng năm cánh đặc trưng xưa nay mà người ta còn gọi là mai rừng, mai bỗng nhiên hay mai bất chợt chỉ có năm cánh, hoa nhỏ và thân cao to có khi đạt tới chiều cao hơn chục mét, hương thơm thoang thoảng, lây lất mùi gỗ rất dễ chịu và mát, ko nồng và đậm như một vài loài hoa khác.
Hoa Mai có màu trắng hoặc trắng hồng, cánh nhỏ, nhụy rậm và dày thường mọc thành chùm và hoa rậm, thân giống cây hoa đào, đoạn xù xì, đoạn trơn láng, màu xanh, da bóng và mọc cao lớn như cổ thụ.
>> Có thể các bạn để ý tới bài viết:Tổng hợp những cây mai vàng khủng nhất việt nam
Hoa mai tại Việt Nam mọc phổ thông ở miền Trung và miền Nam, đa phần là mai rừng thiên nhiên. Sau này người ta sử dụng một vài loại mai ghép lại với nhau và cho ra đời một loại mai nhân tạo đấy chính là mai giảo đa dạng cánh, số lượng cánh có thể lên tới hàng chục cho đến hàng trăm cánh xếp chồng lên nhau thành một đóa hoa dày và lớn.
Nhưng thật ra hoa mai vàng trong bỗng nhiên cũng có loài đạt tới số lượng cánh rất cao (từ 12 cho đến 18 cánh). Mai ngẫu nhiên có mùi hương đột nhiên rất thơm và thường nực nồng vào buổi sáng và dần dần mất mùi vào những khoảng thời gian còn lại trong ngày.
có lẽ vì buổi sáng sớm, nhiệt độ còn thấp, sương chưa tan nên hương thơm còn giữ lại trong ko khí, đến khi mặt trời lên, nhiệt độ tăng dần, sương tan hết cũng là khi hương hoa cũng tản ra trong ko khí nên chúng ta nghĩ là hoa mất mùi sau lúc mặt trời lên cao
Hoa mai tại Việt Nam có 18 loại như sau:
1 – Mai năm cánh: Loại mai vàng mọc phổ quát tại miền Trung (Từ Đà Nẵng, Quảng Nam cho tới Khánh Hòa) và trên dãy trường Sơn, trong những khu rừng già. Đây là loại mai năm cánh ngẫu nhiên, hoa nhỏ, thân vừa và nở hoa ko rộng rãi và rậm như một vài loài mai khác mà nở lác đác.
Nhưng nếu như lạc vào rừng mai này vào mùa xuân thì chúng ta sẽ thấy sắc hoa vàng ranh ma cả một khu rừng, cả một triền núi và xác hoa rơi có khi vàng cả một dòng suối. Hương thơm tràn đầy và lan tỏa cả một vùng rộng to. Ở một vài ngọn núi thuộc đồng bằng sông Cửu Long như tại vùng Thất sơn (bảy núi) cũng có loại mai này nhưng ít hơn và tản mác ko quy tụ.
2 – Mai núi: Cũng là một loại mai rừng nhưng có số lượng cánh phổ biến hơn trong khoảng 12 cho đến 18 cánh, có lúc còn Không chỉ có vậy. Mai này mọc trên những núi đá khô khốc và sống chủ yếu bằng hơi sương, nước mưa và nước ngầm trong lòng đất cùng với khí hậu ẩm ướt của miền núi. Loài mai này thường xuất hiện rộng rãi tại các vùng núi thuộc Tây Nguyên và nước các bạn Campuchia.
>> Mời bạn xem thêm bài viết :Mai vàng là gì ? mai vàng nào đẹp nhất
3 – Mai chủy: Cũng là một loại mai rừng nhưng thân cây rất to, hoa đa dạng, lá rộng, xanh bóng và có hình răng cưa. Loại mai này có hoa mọc thành chùm rất đẹp nên gọi là mai chủy (chủy có tức thị chùm, quần thể, quây quần lại, đặc nghẹt).
4 – Mai động, mai Sẻ: Là một loại mai chuyên mọc ở những vùng cát trắng sắp biển. Loại mai này có thân suôn thẳng và tròn và trổ bông lác đác. Nếu chúng trổ năm cánh thì gọi là mai sẻ, còn nếu có hơn năm cánh thì đúng là loại mai động.
Mai động và mai sẻ mọc tản mạn từ các tỉnh giấc từ Quảng Bình, Quàng Trị vào tận các vùng duyên hải thuộc miền trung và có khi thấy chúng ở các vùng đồi cát trắng thuộc miền nam như Tây Ninh, Đồng Nai, Biên Hòa v..v..
5 – Mai chùm gửi, mai Tỳ bà, mai Vương: Là một loại mai sống nhờ trên thân cây khác, nhất là các loại cây cổ thụ to to, chúng sống bám vào thân cây, một phần hút chất dinh dưỡng từ đất, một phần hút chất dinh dưỡng từ cây mà chúng bám vào.
ko giống các loại tầm gởi khác chỉ bám trên thân cây khác, mai tầm gửi sống phân nửa dựa vào bộ rễ bám vào lòng đất của nó. Mai tầm gởi có thân ghồ ghề, cứng và xù xì cùng với những khối u kì dị. Chồi và tược cũng như hoa đâm ra từ những khối u đấy. Hoa trổ tương đối dày và khít thành từng chùm đặc nghẹt. Có nơi còn gọi nó là mai tỳ bà hay mai vương.
6 – Mai hương, mai thơm hay mai ngự: Là một loại mai vàng có mùi hương rất thơm, thơm hơn số đông các loài mai khác. Mùi hương của nó rất đặc thù và có nhẽ là nồng cháy hơn đa số các loài mai nên nó được gọi là mai hương cho đúng với thuộc tính đặc biệt của loài mai vàng năm cánh này.
Ở Bến Tre cũng có không ít loại mai này mà người dân ở đây gọi nó bằng một cái tên rất miệt vườn là “Mai thơm” vì nó rất thơm, thơm hơn những loại mai thường nhật mà người dân Nam bộ thường gặp. Ở Huế, loại mai này còn được gọi là “Mai ngự” vì nó được trồng trong cung và rất được hoàng phái mến chuộng dùng làm quà biếu cao cấp nên nó gọi là “Mai ngự”.
7 – Mai châu (Mai trâu): Là một loại mai trổ hoa rất to, hoa của loài mai này to một cách lạ thường, cánh lớn và rộng, màu vàng rực. Mỗi đóa hoa có tuyến đường kính hơn 5cm nên người ta gọi nó là mai trâu mà người Nam bộ thường đọc trại ra thành “mai châu”.
8 – Mai liễu: Là một loại mai có cành rất mềm và rũ xuống như cây liễu, hoa trổ rất ít. Lá mai nhọn và nhỏ, thanh mảnh dài như lá liểu nên được gọi là mai liễu.
9 – Mai nhọn: Là một loại mai có lá dài và nhọn, nụ hoa và cánh hoa cũng có hình dáng như vậy.
10 – Mai Cà Ná: Là loại mai đặc thù mọc tại hải phận Cà Ná thuộc thức giấc Ninh Thuận. Loài mai này có thân nhỏ, èo uột, cành rất giòn, dễ gẫy, lá hình bầu dục, trơn tru láng và có răng cưa quang đãng rìa lá. Người dân ở đây gọi nó là mai rừng Cà Ná.
11 – Mai Vĩnh Hảo: Vào địa phận của tỉnh giấc Bình Thuận, thuộc thị xã Tuy Phong, xã Vĩnh Hảo, nơi có nguồn nước khoáng khi không lừng danh nhất Việt Nam là “Nước khoáng Vĩnh Hảo” thì có một loại mai vàng nữa cũng là loài đặc trưng của vùng này, ko khác gì mấy so với mai Cà Ná nhưng nó lại được người dân ở đây đặt cho cái tên theo địa danh nơi nó đang sống là “Mai Vĩnh Hảo”. Mai Vĩnh Hảo có thân cứng, lá nhỏ, hoa to và phẳng, đặc trưng rất lâu tàn.
12 – Mai tứ quý: Loài mai đặc trưng của vùng Nam bộ. Mai này cũng trổ hoa vàng nhưng sau lúc cánh hoa rụng đi thì đài hoa còn lại năm cánh màu đỏ với nhụy hoa và ba hạt màu đen như hạt đậu. Năm cánh hoa màu đỏ cũng tròn trịa và giống hình một đóa hoa mai.
Do tính chất nở 2 lần trên cùng một đóa nên người ta còn gọi mai tứ quý là nhị độ mai. Mai này trổ bông lác đác vòng vèo năm nên mới gọi là mai tứ quý (xuân, hạ, thu, đông đều trổ hoa). Mai tứ quý thân sần sùi và đen. Có cây vững mạnh rất to và cao nhưng phần đông là những cây lâu năm. Càng lâu năm nhìn nó càng cổ kính và kiên cố.
13 – Mai giảo: Là loại mai có không ít cánh được ghép lại từ nhiều loại mai không giống nhau trên cộng một cây mai. Mai giảo lấy gốc mai vàng làm chủ đạo sau đó ghép nhánh của các loại mai khác vào để cho ra đời một loại mai có cực nhiều cánh, rất nhiều màu sắc trên cùng một cây mai. Loại này là loại mai nhân tạo mà chúng ta thấy không ít hiện nay trên thị trường mai tết.
6 loại mai trên thế giới:
1 – Mai vàng Campuchia (Mai Cao Miên): Tên công nghệ là Ochna integerrima. Hoa mai có từ 5 tới 9 cánh, lúc nở ra thì úp ngược về phía cuống hoa chứ không xòe rộng như các loại mai Việt Nam, hoa có màu vàng tái (sậm số đông cam đậm). Loại mai này cũng có thấy ở Việt Nam, phần đông mọc trong những khu rừng thuộc miền Nam và miền Trung.
Chúng là loài cây hoang dại cũng có phân bố ở 1 vài nơi có cồn cát nóng và ven những bờ sông râm mát. Mai vàng Campuchia thuộc dạng thân gỗ, nhánh gầy, mảnh và dài. Lá đơn màu xanh nhạt và bóng mọc thưa trên cành, mép lá có răng cưa nhỏ.
Hoa mọc ra trong khoảng nách lá thành chùm, cuống hoa ngắn, đài hoa xanh bóng và không che kín nụ. Ở Việt nam người ta thường sử dụng loại mai này để ghép thành mai giảo vì nó có khả năng tăng số lượng cánh lên rất cao. Không chỉ có vậy mà hiện nay nó còn có ba màu do lai ghép là đỏ, vàng và trắng.
2 – Mai vàng Nam Phi: Có khoảng 12 loài mai thuộc chi họ mai Ochna bao gồm dạng cây lẽ và cây mọc thành bụi. Trong đó có 2 loài nhiều là Ochna pretoriensis và Ochna pulchra. 2 Loài này xuất hiện cực nhiều tại vùng Koppie.
Loài Ochna pulchra cao khoảng 37m, vỏ cây thường có hiện tượng tróc ra, lá dễ rụng. Chúng mọc hoang dã ở rừng, vỏ cây màu xám, xù xì ở gốc, pah62n thân cây bị tróc vỏ màu kem nhạt. Mai Châu Phi có 2 màu vàng và hồng. Thêm vào đó ở Nam Phi còn có các loại mai rất giống với mai tứ quý tại Việt Nam.
3 – Mai vàng Myanmar (Miến Điện): Ở quốc gia Phật giáo này có một loài mai mang tên khoa học là Ochna serrulata sắp giống với loại mai Nam Phi. Tuy vậy hình thức của hoa mai có khác chút xíu ở chổ cánh hoa bẹt hoặc có bầu noãn đỏ như mai tứ quý, còn đó rất lâu trước khi rụng hoàn toàn.
4 – Mai vàng Indonesia: Có tên khoa học là Ochna kirkii Oliv, Ochna serrulata. Toàn bộ đều có nguồn gốc trong khoảng Châu Phi, tuy thế do địa chất không giống nhau nên chúng có ngoài mặt lớn hơn mai Châu Phi. Có loài nở hoa vào mùa xuân, mùa hè hoặc nở cả bốn mùa như mai tứ quý.
5 – Mai vàng Madagascar: Là loại mai có tên khoa học là Ochna greveanum với năm cánh tròn trĩnh, dúm bèo theo rìa cánh giống như mai cánh dúm ở Việt Nam, lá mai dài và rũ xuống từng chùm.
6 – Mai vàng Châu Phi: Khác với mai vàng Nam Phi vì nó giống mai vàng năm cánh của Việt Nam nhưng có tên kỹ thuật khác là Ochna thomasiana thuộc dạng cây bụi, lá hình oval, đầu lá nhọn và bén dài khoảng 10cm. Hoa rộ trên cành vào mùa xuân, nhưng thỉnh thoảng lại bỗng nhiên nở hoa vào mùa hè nhưng số lượng ít hơn. Cánh hoa dong dỏng dài khoảng 2cm, đài hoa bung ra rộng và trở nên màu đỏ tía, bên trong có trái non màu xanh giống như mai tứ quý của Việt Nam.
đó là 19 loại mai của Việt Nam và toàn cầu, trong đấy có loài thứ 4, thứ 6 và thứ 7 đã mang bảy cái tên không giống nhau theo cách gọi của dân gian Việt Nam. Ví như tính tổng cùng là có 24 loài mai trên khắp thế giới hoặc có thể còn phổ quát hơn nữa.
Đúng là hoa mai rất phổ biến và phong phú chủng loại. Ở Trung Quốc họ vẫn gọi cây đào là cây mai vì có đa dạng loại rất giống hoa mai nhất là hồng đào và bạch đào mà họ hay gọi là hồng mai và bạch mai, nhưng cánh mai tròn và nhỏ như cánh đào, nhụy hoa rậm và dày, thân cây y chang như cây đào nên thường gọi là đào chứ không gọi là mai.
Ngày tết trò chuyện về sự phong phú của cây mai để chúng ta cùng nhau Phân tích về loại hoa đặc thù của mùa xuân này. Hoa mai là biểu trưng của sự mai mắn, tốt đẹp, một sự khởi đầu hoàn hảo và hưng thịnh vượng cho một năm mới. Hoa mai còn có ý nghĩa xua đuổi những điều xấu xa, ko tốt đẹp cho một năm luôn được bình an, hanh thông và phát đạt.